દુનિયાના કોઈપણ દેશમાં જવા માટે પાસપોર્ટ હોવો સૌથી જરૂરી છે. કેટલાક દેશોમાં ઓન અરાઈવલ વિઝાની સુવિધા છે, પરંતુ મુસાફરી કરવા માટે પાસપોર્ટ હોવો જરૂરી છે. પરંતુ શું જાણો છો કે કેટલા પ્રકારના વિઝા છે, શું દરેક માટે એક જ વિઝા છે?

 

ભારતમાં કેટલા પ્રકારના પાસપોર્ટ છે?

સવાલ એ છે કે ભારતમાં કેટલા પ્રકારના પાસપોર્ટ છે? શું પાસપોર્ટ દરેક માટે સમાન છે? ભારત સરકાર કુલ 4 પ્રકારના પાસપોર્ટ જારી કરે છે. પહેલો છે બ્લુ પાસપોર્ટ, બીજો ઓરેન્જ પાસપોર્ટ, ત્રીજો વ્હાઈટ પાસપોર્ટ અને ચોથો ડિપ્લોમેટિક પાસપોર્ટ છે. આ તમામ પાસપોર્ટનો રંગ અલગ-અલગ છે. અલગ-અલગ રંગને કારણે અન્ય દેશોમાં કસ્ટમ અને પાસપોર્ટ ચેકિંગ અધિકારીઓ સરળતાથી ઓળખી શકે છે.

બ્લુ પાસપોર્ટ

ભારતમાં મોટાભાગના લોકો પાસે બ્લુ પાસપોર્ટ છે. આ સૌથી સામાન્ય પાસપોર્ટ છે, જે સામાન્ય નાગરિકોને આપવામાં આવે છે. તેનો રંગ ઘેરો વાદળી છે. વિદેશ મંત્રાલય વ્યક્તિગત અથવા વ્યાવસાયિક જરૂરિયાતો માટે સામાન્ય નાગરિકોને બ્લુ પાસપોર્ટ જારી કરે છે.

ઓરેન્જ પાસપોર્ટ

આ સિવાય કેસરી પાસપોર્ટ એવા ભારતીય નાગરિકોને આપવામાં આવે છે જેમણે માત્ર 10મા ધોરણ સુધી અભ્યાસ કર્યો છે. ખાસ કરીને આ પાસપોર્ટ મોટાભાગે એવા ભારતીયોને આપવામાં આવે છે જેઓ વિદેશમાં સ્થળાંતરિત મજૂર તરીકે કામ કરવા જાય છે.

વ્હાઈટ પાસપોર્ટ

ભારત સરકાર સત્તાવાર કામ પર વિદેશ પ્રવાસ કરતા તેના અધિકારીઓને સફેદ પાસપોર્ટ જારી કરે છે. સફેદ પાસપોર્ટ હોવાને કારણે કોઈપણ દેશમાં કસ્ટમ ચેકિંગ સમયે તેમની સાથે સરકારી અધિકારીઓની જેમ જ વ્યવહાર કરવામાં આવે છે. જ્યારે સફેદ પાસપોર્ટ માટે અરજદારે અલગથી અરજી સબમિટ કરવાની રહેશે. જેમાં તેણે જણાવવાનું છે કે તેને આ પાસપોર્ટની કેમ જરૂર છે. સફેદ પાસપોર્ટ હોવાથી તેમને ઘણી વિશેષ સુવિધાઓ મળે છે.

રાજદ્વારી પાસપોર્ટ

આ સિવાય ઉચ્ચ પ્રોફાઇલ સરકારી અધિકારીઓ, રાજદ્વારીઓ અને સરકારી પ્રતિનિધિઓને રાજદ્વારી પાસપોર્ટ આપવામાં આવે છે. દેશમાં કુલ પાંચ વર્ગના લોકોને રાજદ્વારી પાસપોર્ટ આપવામાં આવે છે. જેમાં પ્રથમ તો રાજદ્વારી દરજ્જો ધરાવતા લોકો, બીજું ભારત સરકારના આવા વરિષ્ઠ અધિકારીઓ કે જેઓ સરકારી કામ માટે વિદેશ જાય છે. આ ઉપરાંત ત્રીજા વિદેશી સેવા (IFS) ના A અને B જૂથના અધિકારીઓ છે, ચોથામાં વિદેશ મંત્રાલય અને IFSના નજીકનો પરિવાર છે અને પાંચમા વ્યક્તિઓ છે જેઓ સરકારની સત્તાવાર મુલાકાત લે છે, જેમાં કેન્દ્રીય મંત્રીઓ, સાંસદો અને રાજકારણીઓ સમાવેશ થાય છે.
​​​​​​​

રાજદ્વારી પાસપોર્ટના ફાયદા?

રાજદ્વારી પાસપોર્ટને ભારતનો સૌથી શક્તિશાળી પાસપોર્ટ માનવામાં આવે છે. જેમની પાસે આ પાસપોર્ટ છે તેમને મોટાભાગના દેશોમાં વિઝાની જરૂર નથી. જો કેટલાક દેશોમાં વિઝા જરૂરી હોય તો પણ તેઓ સામાન્ય પાસપોર્ટ ધારકોની સરખામણીમાં પ્રાથમિકતાના આધારે વિઝા મેળવે છે.

આ સિવાય રાજદ્વારી પાસપોર્ટ ધરાવનાર વ્યક્તિની વિદેશમાં ધરપકડ કરી શકાતી નથી. આવા પાસપોર્ટ ધારકોને ભારતીય દૂતાવાસ અથવા મિશનમાં પ્રવેશ મળે છે. જ્યારે યજમાન દેશમાં કોઈ પણ પ્રકારનો ખતરો હોય અથવા તો સ્થિતિ વણસી જાય. તે સ્થિતિમાં, રાજદ્વારી પાસપોર્ટ ધારકને સુરક્ષિત રીતે બચાવી લેવામાં આવે છે.