૨૦૦૨ના ગોધરા કાંડ સાથે જોડાયેલા એક મહત્વપૂર્ણ કેસમાં ગુજરાત હાઈકોર્ટે મોટો નિર્ણય આપ્યો છે. કોર્ટે 27 ફેબ્રુઆરી 2002 ના રોજ સાબરમતી એક્સપ્રેસની સુરક્ષા ફરજ પર તૈનાત 9 રેલવે પોલીસકર્મીઓની બરતરફીને સમર્થન આપ્યું છે, પરંતુ ટ્રેન મોડી પડવાના કારણે તેઓ ફરજ પર હાજર થયા ન હતા અને બીજી ટ્રેન દ્વારા પાછા ફર્યા હતા.ન્યાયાધીશ વૈભવી નાણાવટીએ તાજેતરમાં આપેલા આદેશમાં કહ્યું હતું કે જો આ પોલીસકર્મીઓ સાબરમતી એક્સપ્રેસમાં સવાર હોત તો ગોધરા સ્ટેશન નજીક ટ્રેનમાં આગ લગાવવાની ઘટનાને રોકી શકાઈ હોત. કોર્ટે કહ્યું કે પોલીસકર્મીઓએ રજિસ્ટરમાં ખોટી નોંધો કરી અને શાંતિ એક્સપ્રેસ દ્વારા અમદાવાદ પાછા ફર્યા હતા.

સમાચાર એજન્સી અનુસાર, જસ્ટિસ વૈભવી નાણાવટીએ 24 એપ્રિલના રોજ આપેલા તેમના આદેશમાં કહ્યું હતું કે જો આ પોલીસકર્મીઓ સાબરમતી એક્સપ્રેસમાં સવાર હોત, તો ગોધરા સ્ટેશન નજીક ટ્રેનમાં આગ લગાવવાની ઘટના,કે જેમાં 59 મુસાફરોના મોત થયા હતા, તેને રોકી શકાઈ હોત.

કોર્ટે કહ્યું કે પોલીસકર્મીઓએ રજિસ્ટરમાં ખોટી નોંધો કરી અને શાંતિ એક્સપ્રેસ દ્વારા અમદાવાદ પાછા ફર્યા. જો તેમણે સાબરમતી એક્સપ્રેસમાં મુસાફરી કરી હોત, તો ગોધરા ઘટના રોકી શકાઈ હોત. આ ઘોર બેદરકારી અને ફરજમાં બેદરકારી છે. પોતાની ફરજના ભાગ રૂપે, આ ​​પોલીસકર્મીઓને દાહોદ સ્ટેશનથી સાબરમતી એક્સપ્રેસમાં ચઢીને અમદાવાદ સુધી ટ્રેનમાં પેટ્રોલિંગ કરવાનું હતું, પરંતુ જ્યારે તેમને ખબર પડી કે ટ્રેન મોડી છે, ત્યારે તેઓ શાંતિ એક્સપ્રેસમાં પાછા ફર્યા.આ ઘટનાની તપાસ કર્યા પછી, ગુજરાત સરકારે 2005 માં નવ જીઆરપી કર્મચારીઓને સસ્પેન્ડ અને બરતરફ કર્યા, જેમાં ત્રણ સશસ્ત્ર અને છ નાગરિક પોલીસકર્મીઓનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે આ આદેશને હાઇકોર્ટમાં પડકાર્યો, પરંતુ કોર્ટે સરકારના નિર્ણયને માન્ય રાખ્યો.

સરકારનો દલીલ શું છે

સરકારે જણાવ્યું હતું કે આ પોલીસકર્મીઓએ ફરજ ટાળવા માટે બીજી ટ્રેન જ નહીં, પણ દાહોદ સ્ટેશન પર ખોટી એન્ટ્રી પણ કરી હતી, જેના કારણે કંટ્રોલ રૂમમાં ખોટી માહિતી મોકલી હતી કે ટ્રેનમાં સુરક્ષા હાજર છે. સાબરમતી એક્સપ્રેસને 'એ શ્રેણી'માં મૂકવામાં આવી હતી, જ્યાં ચેઇન પુલિંગ, ઝઘડા અને અન્ય ગુનાઓ વારંવાર બનતા હોય છે, તેથી સુરક્ષા ટીમ હોવી ફરજિયાત હતી.

કોર્ટે અરજી ફગાવી

ન્યાયાધીશ નાણાવટીએ કહ્યું કે એ સ્પષ્ટ છે કે અરજદારોએ તેમની જવાબદારીને ગંભીરતાથી લીધી ન હતી અને આટલી મહત્વપૂર્ણ ફરજને હળવાશથી લીધી હતી. કોર્ટે આ મામલે કોઈ પણ પ્રકારની દખલગીરી વાજબી ન હોવાનું ઠરાવ્યું અને કલમ 226 હેઠળ અરજીઓ ફગાવી દીધી. આ નિર્ણય માત્ર ફરજમાં બેદરકારીના ગંભીર પરિણામોને જ ઉજાગર કરતો નથી, પરંતુ એ પણ દર્શાવે છે કે સુરક્ષા વ્યવસ્થામાં નાની ભૂલ પણ મોટી દુર્ઘટનામાં ફેરવાઈ શકે છે.

ઘટના શું હતી?

27 ફેબ્રુઆરી, 2002 ના રોજ સવારે 7:40 વાગ્યે, ગોધરા સ્ટેશન નજીક ટોળાએ એસ 6 કોચમાં આગ લગાવી દીધી હતી જેમાં સાબરમતી એક્સપ્રેસમાં મુસાફરી કરી રહેલા ઓછામાં ઓછા 59 મુસાફરો માર્યા ગયા હતા. મૃતકોમાં મોટાભાગના કાર સેવકો હતા જે ઉત્તર પ્રદેશના અયોધ્યાથી પરત ફરી રહ્યા હતા. જીઆરપીના 'મોબાઇલ સ્ક્વોડ'નો ભાગ રહેલા નવ સરકારી રેલવે પોલીસ કર્મચારીઓને સાબરમતી એક્સપ્રેસ દાહોદ સ્ટેશન પર આવે ત્યારે તેમાં ચઢવાની અને અમદાવાદ પહોંચે ત્યાં સુધી ટ્રેનમાં પેટ્રોલિંગ કરવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી.