માઇક્રોસોફ્ટના સહ-સ્થાપક બિલ ગેટ્સે તાજેતરમાં LinkedIn કો-ફાઉન્ડર રીડ હોફમેન સાથેના પોડકાસ્ટમાં ભારતને "એક પ્રકારની પ્રયોગશાળા" કહીને નવો વિવાદ ઊભો કર્યો છે. તેમનું નિવેદન 2009માં ભારતમાં હાથ ધરવામાં આવેલા વિવાદાસ્પદ ક્લિનિકલ ટ્રાયલને ફરીથી ધ્યાન પર લાવે છે. આ અજમાયશમાં ગેટ્સ ફાઉન્ડેશન દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવેલ ક્લિનિકલ ટ્રાયલમાં સાત આદિવાસી શાળાની વિદ્યાર્થિનીઓ મૃત્યુ પામી હતી અને અન્ય ઘણી ગંભીર રીતે બીમાર થઈ હતી.

બિલ ગેટ્સે પોડકાસ્ટમાં કહ્યું, “ભારત એક એવા દેશનું ઉદાહરણ છે જ્યાં ઘણી વસ્તુઓ મુશ્કેલ છે, જેમાં સ્વાસ્થ્ય, પોષણ, શિક્ષણમાં સુધારો થઈ રહ્યો છે. ભારત સરકારે તેની આવક એટલી મજબૂત કરી છે, શક્ય છે કે 20 વર્ષ પછી ભારતના લોકો વધુ સારી સ્થિતિમાં હશે. તેણે આગળ કહ્યું, "ભારત એક પ્રકારની પ્રયોગશાળા છે જ્યાં તમે વસ્તુઓ અજમાવી શકો છો અને તમે તેને ભારતમાં સાબિત કર્યા પછી, તમે તેને અન્ય સ્થળોએ લઈ જઈ શકો છો."

બિલ ગેટ્સ દ્વારા આપવામાં આવેલા આ નિવેદનની ફરી એકવાર સોશિયલ મીડિયા પર આલોચનાનો સામનો કરવો પડ્યો છે. "ધ સ્કિન ડોક્ટર" તરીકે ઓળખાતા સ્કોટિશ ડૉક્ટરે બિલ ગેટ્સનું નિવેદન પોસ્ટ કર્યું હતું જેનું આયોજન આરોગ્યમાં ટેકનોલોજી નામની એનજીઓ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.

તેમણે આગળ લખ્યું, “2009 માં, PATH, ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઑફ મેડિકલ રિસર્ચ (ICMR) સાથે મળીને, તેલંગાણાના ખમ્મમ જિલ્લામાં અને ગુજરાતના વડોદરા જિલ્લામાં 14,000 આદિવાસી શાળાની છોકરીઓ પર સર્વાઇકલ કેન્સરની રસી માટે ક્લિનિકલ ટ્રાયલ હાથ ધર્યા. અજમાયશ શરૂ થયાના થોડા મહિનાઓમાં ઘણી છોકરીઓએ ગંભીર આડઅસરની ફરિયાદ કરી અને તેમાંથી સાત મૃત્યુ પામી. જો કે પાછળથી આ મૃત્યુ અનિચ્છનીય કારણોસર થયા હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું.

ટ્રાયલની તપાસમાં આ ભૂલ બહાર આવી

સ્કિન ડોકટરે કહ્યું કે આ ટ્રાયલ્સની તપાસમાં ગંભીર નૈતિક ખામીઓ બહાર આવી છે. તેમણે કહ્યું કે આ ટ્રાયલ્સ જાહેર આરોગ્ય પહેલ તરીકે રજૂ કરવામાં આવી હતી, જેમાં તેમની પ્રાયોગિક પ્રકૃતિ છુપાયેલી હતી. પછી એ પણ પ્રકાશમાં આવ્યું કે ટ્રાયલ માટે આવેલી છોકરીઓના સંમતિ ફોર્મ પર તેમના માતા-પિતાને બદલે તેમના હોસ્ટેલના વોર્ડન દ્વારા સહી કરવામાં આવી હતી. આ કારણોસર તેના પરિવારના સભ્યો આ અજમાયશના જોખમો વિશે કોઈ માહિતી મેળવી શક્યા નથી.