સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ સંગઠનના વૈજ્ઞાનિકો એક એવા માનવીય રોબોટના વિકાસ પર કામ કરી રહ્યા છે જે ફ્રન્ટલાઈન લશ્કરી મિશનમાં ભાગ લઈ શકે છે. શનિવારે એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે આ રોબોટનો હેતુ સૈનિકોના જીવનને જોખમમાં મૂક્યા વિના ઉચ્ચ જોખમવાળા વિસ્તારોમાં જટિલ કાર્યો કરવાનો છે.

ડીઆરડીઓ હેઠળની એક અગ્રણી પ્રયોગશાળા, રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ (એન્જિનિયર્સ) આ મશીન વિકસાવી રહી છે. સીધા માનવ સૂચનાઓ હેઠળ જટિલ કાર્યો કરી શકશે. આ રોબોટ ખાસ કરીને એવા વાતાવરણમાં સૈનિકોની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવા માટે બનાવવામાં આવી રહ્યો છે જ્યાં જોખમ વધારે હોય.

ચાર વર્ષથી ચાલી રહ્યું છે પ્રોજેક્ટ પર કામ

એસ.ઈ.,ગ્રુપ ડિરેક્ટર, સેન્ટર ફોર સિસ્ટમ્સ એન્ડ ટેક્નોલોજીસ ફોર એડવાન્સ્ડ રોબોટિક્સ, પુણેના તાલોલે કહ્યું કે તેમની ટીમ છેલ્લા ચાર વર્ષથી આ પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે અમે ઉપલા અને નીચલા શરીર માટે અલગ પ્રોટોટાઇપ વિકસાવ્યા છે.

ડીઆરડીઓ હ્યુમનોઇડ રોબોટ

આંતરિક પરીક્ષણો દરમિયાન કેટલાક કાર્યો સફળતાપૂર્વક પ્રાપ્ત થયા છે. આ હ્યુમનોઇડ રોબોટ જંગલો જેવા મુશ્કેલ વિસ્તારોમાં પણ કામ કરી શકશે. આ રોબોટનું તાજેતરમાં પુણેમાં આયોજિત એડવાન્સ્ડ લેગ્ડ રોબોટિક્સ પરની રાષ્ટ્રીય વર્કશોપમાં પ્રદર્શન કરવામાં આવ્યું હતું.

પ્રોજેક્ટ અદ્યતન વિકાસના તબક્કામાં

હાલમાં આ પ્રોજેક્ટ તેના અદ્યતન વિકાસ તબક્કામાં છે. ટીમ રોબોટની ઓપરેટર સૂચનાઓને સમજવા અને અમલમાં મૂકવાની ક્ષમતા સુધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે. આ સિસ્ટમમાં ત્રણ મુખ્ય ઘટકોનો સમાવેશ થાય છે:

• એક્ટ્યુએટર્સ: આ માનવ સ્નાયુઓની જેમ હલનચલન ઉત્પન્ન કરે છે.
• સેન્સર: આ રીઅલ-ટાઇમમાં આસપાસના વાતાવરણમાંથી ડેટા એકત્રિત કરે છે.
• નિયંત્રણ પ્રણાલીઓ: આ એકત્રિત માહિતીનું વિશ્લેષણ કરીને રોબોટની ક્રિયાઓનું નિર્દેશન કરે છે.

સંતુલનમાં નિપુણતા, ઝડપી ડેટા પ્રોસેસિંગની જરૂર પડશે

ડીઆરડીઓના અધિકારીઓએ તાલોલે કહ્યું કે સૌથી મોટો પડકાર એ છે કે રોબોટ ઇચ્છિત કાર્યો સરળતાથી કરી શકે. આ માટે સંતુલનમાં નિપુણતા, ઝડપી ડેટા પ્રોસેસિંગ અને ગ્રાઉન્ડ લેવલ પર અમલીકરણની જરૂર છે. ડિઝાઇન ટીમનું નેતૃત્વ કરી રહેલા વૈજ્ઞાનિક કિરણ અકેલાએ જણાવ્યું હતું કે સંશોધકો આ પાસાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છે. અમે આ પ્રોજેક્ટ 2027 સુધીમાં પૂર્ણ કરવા માટે કામ કરી રહ્યા છીએ.

રોબોટની વિશેષતાઓ અને ક્ષમતાઓ

ડીઆરડીઓના અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે દ્વિપક્ષીય અને ચતુષ્પક્ષીય રોબોટ્સ સંરક્ષણ અને સુરક્ષા તેમજ આરોગ્યસંભાળ, સ્થાનિક સહાય, અવકાશ સંશોધન અને ઉત્પાદન જેવા ક્ષેત્રોમાં અપાર સંભાવનાઓ પ્રદાન કરે છે. જોકે, સ્વાયત્ત અને કાર્યક્ષમ પગવાળા રોબોટ્સ બનાવવા એ એક મોટો ટેકનિકલ પડકાર છે.

વૈજ્ઞાનિકોએ જણાવ્યું હતું કે આ હ્યુમનોઇડ રોબોટનો ઉપરનો ભાગ હળવા હાથથી સજ્જ હશે, જેમાં ગોળાકાર રિવોલ્યુટ સાંધાની ગોઠવણી હશે. તેમાં કુલ 24 ડિગ્રી સ્વતંત્રતા હશે - દરેક હાથમાં 7, ગ્રિપરમાં 4 અને માથામાં 2. આ રોબોટ જટિલ સ્વાયત્ત કાર્યો કરી શકશે, જેમ કે: બંધ-લૂપ ગ્રિપિંગ વડે વસ્તુઓને પકડવી.

ડીઆરડીઓ હ્યુમનોઇડ રોબોટ કેવી રીતે કામ કરશે

ફેરવવું, ધક્કો મારવો, વસ્તુઓ ખેંચવી, સ્લાઇડિંગ દરવાજા ખોલવા, વાલ્વ ખોલવા અને અવરોધો પાર કરવા. ખાણો, વિસ્ફોટકો અને પ્રવાહી જેવા જોખમી પદાર્થોનું સુરક્ષિત રીતે સંચાલન કરવું. જોખમી સામગ્રીના સુરક્ષિત સંચાલનની ખાતરી કરવા માટે બંને હાથ સહયોગી રીતે સાથે મળીને કામ કરશે.

અદ્યતન તકનીકી સુવિધાઓ

• આ રોબોટ દિવસ હોય કે રાત, ઘરની અંદર હોય કે બહાર, કોઈપણ સમયે સરળતાથી કામ કરશે. તેમાં નીચેની તકનીકી સુવિધાઓ શામેલ હશે.
• પ્રોપ્રિઓસેપ્ટિવ અને એક્સટેરોસેપ્ટિવ સેન્સર: આ રોબોટને તેના શરીર અને આસપાસના વાતાવરણ વિશે માહિતી પ્રદાન કરશે.
• ડેટા ફ્યુઝન ક્ષમતાઓ: વિવિધ સ્ત્રોતોમાંથી ડેટાને એકીકૃત કરવાની ક્ષમતા.
• ટેક્ટિકલ સેન્સિંગ: આ રોબોટને જટિલ પરિસ્થિતિઓમાં નિર્ણયો લેવામાં મદદ કરશે.
• શ્રાવ્ય-દ્રશ્ય દ્રષ્ટિ: આ રોબોટને જોવા અને સાંભળવાની ક્ષમતા પ્રદાન કરશે.
• હ્યુમનોઇડ બાયપેડ રોબોટ આ સુવિધાઓથી સજ્જ હશે.
• પડવા અને ધક્કો મારવાથી પુનઃપ્રાપ્તિ: પડી ગયા પછી અથવા ધક્કો માર્યા પછી પોતાને પકડવાની ક્ષમતા.
• રીઅલ-ટાઇમ મેપ જનરેશન: આસપાસના વિસ્તારનો નકશો બનાવવાની ક્ષમતા.
• ઓટોનોમસ નેવિગેશન અને પાથ પ્લાનિંગ: સિમલટેનિયસ લોકલાઇઝેશન એન્ડ મેપિંગ દ્વારા, રોબોટ જટિલ અને ઉચ્ચ જોખમવાળા વાતાવરણમાં સ્વાયત્ત રીતે કાર્ય કરી શકશે.

ભવિષ્યની સંભાવનાઓ

ડીઆરડીઓનો આ હ્યુમનોઇડ રોબોટ પ્રોજેક્ટ માત્ર સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં ક્રાંતિ લાવશે નહીં પરંતુ તે આરોગ્યસંભાળ, અવકાશ સંશોધન અને ઔદ્યોગિક એપ્લિકેશનો જેવા અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ નોંધપાત્ર યોગદાન આપી શકે છે. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે આવી અદ્યતન ટેકનોલોજી સૈનિકોની સલામતી વધારવામાં મદદ કરશે તેમજ માનવ જીવનને વધુ સુરક્ષિત અને અનુકૂળ બનાવવામાં મદદ કરશે.