ભારતના રાજ્યોમાં ફરી એકવાર રાજકીય વાતાવરણ ગરમાયું છે. જ્યારે ભાજપ્નું પ્રદર્શન સારું રહ્યું છે, ત્યારે વિપક્ષની રાજનીતિ હજુ પણ ઢીલી પડી છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના ગૃહ રાજ્ય ગુજરાત અને હિમાચલ પ્રદેશમાં ટૂંક સમયમાં ચૂંટણી યોજાવાની છે. બંને રાજ્યોમાં રાજકીય હરીફાઈના પોત પોતાના પોકેટ છે, પરંતુ તાજેતરમાં છ રાજ્યોમાં યોજાયેલી પેટાચૂંટણીના પરિણામોએ રાજકીય હવા ઉજાગર કરી છે. તેથી, ચાલો પહેલા આ પેટાચૂંટણીઓનો ઉલ્લેખ કરીએ.


બિહાર, હરિયાણા, મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા, તેલંગાણા અને ઉત્તર પ્રદેશ એમ છ રાજ્યોની સાત બેઠકો પર યોજાયેલી પેટાચૂંટણીમાં ચાર બેઠકો જીતીને ભાજપે દશર્વ્યિું છે કે તે જે રાજ્યોમાં સત્તામાં નથી ત્યાં પણ તેણે જીત મેળવી છે. પેટાચૂંટણીમાં પોતાનો સ્ટેમિના જાળવી રાખ્યો છે. બિહાર, હરિયાણા, ઓડિશા અને ઉત્તર પ્રદેશની પેટાચૂંટણીમાં ભાજપે એક-એક બેઠક જીતી છે. બિહારમાં આરજેડીને એક અને ભાજપ્ને એક સીટ મળી છે. હરિયાણામાં કોંગ્રેસના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી ભજન લાલના પૌત્ર ભવ્ય વિશ્નોઈને આદમપુરમાં ભાજપ્ના ઉમેદવાર તરીકે ચૂંટાયેલા જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા. એટલે કે કોંગ્રેસને વધુ એક ઝટકો લાગ્યો છે. મહારાષ્ટ્રની અંધેરી ઈસ્ટ સીટ પર ઉદ્ધવ ઠાકરે સાથે જોડાયેલા શિવસેનાના ઉમેદવાર રિતુજા લટ્ટે ચૂંટણી જીતી છે. ઓડિશાના ધામનગરમાં ભાજપ્ની જીતને અણધારી માનવામાં આવે છે કારણ કે ત્યાં પ્રાદેશિક પક્ષ બીજદ હજુ પણ વર્ચસ્વ ધરાવે છે. ઉત્તર પ્રદેશના ગોલા ગોકરનાથમાં ભાજપે ચોત્રીસ હજારથી વધુ મતોની સરસાઈથી ચૂંટણી જીતી હતી. આવી સ્થિતિમાં, એવું કહી શકાય કે ભાજપ્નું પ્રદર્શન સારું રહ્યું છે, પરંતુ તે હજી પણ કોંગ્રેસ તરફથી નહીં પણ પ્રાદેશિક પક્ષો તરફથી સૌથી મુશ્કેલ પડકારનો સામનો કરી રહી છે.


હવે મહત્વની વાત છે ગુજરાતમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી, જે ભાજપ અને વિપક્ષ બંને માટે મહત્વની છે. એક તરફ નરેન્દ્ર મોદી, અમિત શાહ ચૂંટણીની કમાન સંભાળી રહ્યા છે અને બીજેપી બીજા દાયકામાં ફરી શાસનનો દાવો કરે છે, તો બીજી તરફ વિપક્ષમાં નબળી કોંગ્રેસ પાર્ટી છે. રાજ્યની ચૂંટણીની મોસમ શક્તિસિંહ ગોહિલના નેતૃત્વમાં છે કે પરેશ ધાનાણી એ સ્પષ્ટ નથી.


રાહુલ ગાંધી ભારત જોડો યાત્રા પર છે, પરંતુ ગુજરાતમાં ’તોડો ભાજપ’ પ્રચાર કોના હાથમાં છે તે સ્પષ્ટ નથી. ગત વખતે વિરોધના અનેક મુદ્દા હતા. સુરતમાં ને લઈને રોષ જોવા મળ્યો હતો. જીગ્નેશ, હાર્દિક પટેલ અને અલ્પેશ ઠાકોર એક ત્રિપુટી હોવાથી ગ્રામ્ય વિસ્તારો અને પાટીદારોમાં ભાજપ સામે ભારે નારાજગી હોવાનું મનાય છે. આ વખતે ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં ભાજપ સામે કોઈ મોટી નારાજગી જોવા મળી નથી અને હાર્દિક પટેલ અને અલ્પેશ ઠાકોર બંને ભાજપ્નો ભાગ બની ગયા છે.


પરંતુ ત્યાં આમ આદમી પાર્ટીના રૂપમાં પ્રતિકારનો નવો અવાજ ઊભો થયો છે. આમ આદમી પાર્ટી નવા રાજ્યમાં પોતાની શક્તિ અજમાવી રહી છે. અરવિંદ કેજરીવાલે ઘણી સભાઓ કરી છે અને મોદી અને ભાજપ્ને સીધો પડકાર ફેંક્યો છે. દિલ્હી અને પંજાબની તર્જ પર તેમણે યુવાનોને મફત વીજળી, પાણી, રોજગારી આપવાનું વચન આપ્યું છે અને ગુજરાતને ભ્રષ્ટાચાર મુક્ત બનાવવાની વાત પણ કરી રહ્યા છે. આ સાથે જ આપએ નોટો પર મહાત્મા ગાંધીની જગ્યાએ લક્ષ્મી-ગણેશની તસવીરો છાપવાની વાત કરી છે. એટલે કે ભાજપ્ના પરંપરાગત મતદારોમાં પણ આમ આદમી પાર્ટી પોતાના હિંદુત્વનો સિક્કો જમાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે અને પોતાની ભાષામાં પડકાર રજૂ કરી રહી છે. એવું કહેવાય છે કે ગુજરાતમાં મતોનું વલણ ગ્રામ્ય અને શહેરી વિસ્તારોમાં અલગ-અલગ જણાય છે. કોંગ્રેસ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સારું પ્રદર્શન કરે છે પરંતુ ભાજપ્ને હરાવી શકી નથી. જ્યારે ભાજપ શહેરી વિસ્તારોમાં ખૂબ સારું પ્રદર્શન કરે છે. આપ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં કોંગ્રેસના મતમાં ઘટાડો કરી શકે છે, પરંતુ શું તે ભાજપ્ના શહેરી મતનો થોડો હિસ્સો પણ કબજે કરી શકશે?

તાજેતરમાં મોરબીમાં પુલ ધરાશાયી થવાથી અનેક લોકોના મોત થયા હતા, છતાં ભાજપ્ની સ્થિતિ મજબૂત છે. એકમાત્ર પ્રશ્ન એ છે કે આપ કેવું પ્રદર્શન કરશે અને શું તે રાજ્ય સ્તરની પાર્ટીમાંથી રાષ્ટ્રીય સ્તરની પાર્ટી બની શકશે. જો ગુજરાતમાં કોંગ્રેસ આમ આદમી પાર્ટીની હાજરી છતાં વધુ સારું પ્રદર્શન કરી શકશે અને ભાજપ માટે પડકારરૂપ બનશે તો તે વિપક્ષની ભાવિ દિશા જાહેર કરશે. જો ભાજપ્ને વડાપ્રધાનના ગૃહ રાજ્યમાં નુકસાન થાય છે, તો તે વિપક્ષો માટે મનોબળ વધારનાર હશે.