જાપાન સિકસ્થ જનરેશન ફાઇટર જેટ બનાવીને ચીનના દુશ્મનોને વધુ મજબુત કરવાની જાપાનની રણનીતિ અપનાવી રહ્યું હોવાનું ચિત્ર ઉપસી રહ્યું છે. ભારત પછી, જાપાને બીજા મિત્ર દેશ ઓસ્ટ્રેલિયાને છઠ્ઠી પેઢીના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ ઓફર કર્યા છે. રિપોર્ટ અનુસાર, જાપાન તેના આગામી પેઢીના વિમાનો, જે તે ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામ હેઠળ યુકે અને ઇટાલી સાથે મળીને વિકસાવી રહ્યું છે, ઓસ્ટ્રેલિયાને નિકાસ કરવાનું વિચારી રહ્યું છે. એક અહેવાલ મુજબ, ટોક્યોએ ગયા મહિને ભારતને ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામ કાર્યક્રમમાં આમંત્રણ આપ્યું હતું. જાપાનના નિક્કી એશિયા અને યુરેશિયન ટાઇમ્સે અહેવાલ આપ્યો છે કે જાપાને ભારતને ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામમાં જોડાવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આ ઉપરાંત, અહેવાલોમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારતની સાથે, કેનેડાએ પણ આગામી પેઢીના જેટના ઉત્પાદનમાં રસ દાખવ્યો છે.

જોકે જાપાન સરકારે હજુ સુધી સત્તાવાર રીતે તેનો સ્વીકાર કર્યો નથી, તે કોઈ રહસ્ય નથી કે જાપાન અને અન્ય ભાગીદારો ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામમાં વધુ ભાગીદારોને આમંત્રિત કરવા માટે સક્રિયપણે કામ કરી રહ્યા છે. આ એક મોટો પ્રોજેક્ટ છે, જેમાં ઘણો ખર્ચ થશે અને આમાંથી કોઈપણ દેશ માટે છઠ્ઠી પેઢીના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ એકલા બનાવવા ખૂબ જ મુશ્કેલ હશે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, જાપાની કેબિનેટે માર્ચ 2024 માં સંરક્ષણ સાધનો માટેના કેટલાક કડક નિયમો હળવા કર્યા, જેનાથી આગામી પેઢીના ફાઇટર જેટના નિકાસનો માર્ગ મોકળો થયો.

ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામ એરક્રાફ્ટ પ્રોજેક્ટ શું છે

જાપાન, ઇટાલી અને બ્રિટન સંયુક્ત રીતે છઠ્ઠી પેઢીના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ વિકસાવી રહ્યા છે અને આ પ્રોજેક્ટનું નામ ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામ છે. ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામ પ્રોજેક્ટ હેઠળ, વર્ષ 2035 સુધીમાં છઠ્ઠી પેઢીના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ બનાવવાનું લક્ષ્ય રાખવામાં આવ્યું છે. બી એઈ સિસ્ટમ્સ (બ્રિટન), મિત્સુબિશી હેવી ઇન્ડસ્ટ્રીઝ (જાપાન) અને લિયોનાર્ડો (ઇટાલી) જેવી કંપનીઓ આ પ્રોજેક્ટમાં સામેલ છે. આ ફાઇટર જેટમાં સૌથી અદ્યતન સેન્સર, સ્ટીલ્થ, આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ ટેકનોલોજીનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. રિપોર્ટ અનુસાર, જાપાને 15 સંભવિત દેશોની યાદી તૈયાર કરી છે જેમને શસ્ત્રોની નિકાસ કરવામાં કોઈ વાંધો નથી. આ દેશોમાં અમેરિકા, ફ્રાન્સ, ઓસ્ટ્રેલિયા, ભારત અને વિયેતનામનો સમાવેશ થાય છે.

ઓસ્ટ્રેલિયાએ હજુ ઓફર સ્વીકારી નથી

ઓસ્ટ્રેલિયા, ભારત, જાપાન અને અમેરિકા કવાડના ભાગીદાર છે. તેથી, જાપાને ઓસ્ટ્રેલિયાને છઠ્ઠી પેઢીના ફાઇટર જેટ વેચવાની ઓફર કરી છે. જોકે, ઓસ્ટ્રેલિયા દ્વારા હજુ સુધી એ કહેવામાં આવ્યું નથી કે તે આ ફાઇટર જેટ ખરીદવાનો વિચાર કરશે કે નહીં. પરંતુ માર્ચ 2025 માં ઓસ્ટ્રેલિયામાં યોજાયેલા એવલોન ઓસ્ટ્રેલિયન ઇન્ટરનેશનલ એરશો દરમિયાન તેમને આ પ્રોજેક્ટ વિશે માહિતી આપવામાં આવી હતી. તે સમયે, રોયલ ઓસ્ટ્રેલિયન એરફોર્સના વાયુસેના ક્ષમતાના વડા, એર વાઇસ માર્શલ નિકોલસ હોગને કહ્યું હતું કે "તે એક માહિતીપ્રદ બ્રીફિંગ હતું અને અમે કેટલીક વધુ માહિતી માંગી છે." તેમણે કહ્યું કે આ બ્રીફિંગ "મુખ્યત્વે ઓસ્ટ્રેલિયાને સમજાવવા માટે હતું કે આપણે તે વિમાન સાથે કેવી રીતે વ્યવહાર કરવો પડી શકે છે." જોકે, તેમણે આ પ્રોજેક્ટ પર આનાથી વધુ વાત કરી નહીં. ઓસ્ટ્રેલિયાએ અમેરિકા પાસેથી 72 પાંચમી પેઢીનાએફ-35 લાઈટનિંગ આઈઆઈ વિમાન ખરીદ્યા છે, જેની ડિલિવરી ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરથી શરૂ થઈ હતી.

ભારત માટે આ પ્રોજેક્ટ મહત્વપૂર્ણ

જો ભારત ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામમાં જોડાય છે, તો ભવિષ્યમાં તેને છઠ્ઠી પેઢીના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ મળશે, જે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ કોમ્બેટ, સ્ટીલ્થ અને ડ્રોન સ્વોર્મિંગથી સજ્જ હશે. ભારતમાં હાલમાં આવા ટેકનોલોજીકલ પ્લેટફોર્મનો અભાવ છે. ભારત તેના પાંચમી પેઢીના ફાઇટર જેટ એએમસીએ પર કામ કરી રહ્યું છે, જે 2035 સુધીમાં બનવાની પણ અપેક્ષા છે. એટલે કે, આ પ્રોજેક્ટમાં જોડાવાથી, 2035 પછી, ભારત પાસે પાંચમા અને છઠ્ઠા બંને પ્રકારના ફાઇટર જેટ હશે. આ રીતે એએમસીએ ભવિષ્યમાં ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામ તરફથી અત્યાધુનિક વિદેશી ટેકનોલોજીનો અનુભવ મેળવી શકે છે. આ ઉપરાંત, બ્રિટન, જાપાન અને ઇટાલી, ત્રણેય ભારત-પ્રશાંત ક્ષેત્રમાં ભારતના વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર છે અને આ પ્રોજેક્ટ સહયોગને વધુ મજબૂત બનાવશે. તેથી, જો ભારત ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામમાં જોડાય છે, તો તે ચીન સામે એક ટેકનોલોજીકલ રાજદ્વારી પ્લેટફોર્મ બનાવવામાં સફળ થશે. આ ઉપરાંત, ભારતની અમેરિકન શસ્ત્રો પરની નિર્ભરતા પણ નોંધપાત્ર રીતે ઓછી થશે.

ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામથી ફાયદો શું

ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામમાં જોડાવાથી, ભારતને જે-20 અને એફસી-31 જેવા ચીનના પાંચમી પેઢીના ફાઇટર જેટ સામે મજબૂત પ્રતિરોધક પ્લેટફોર્મ મળશે. ચીન ઝડપથી જે-20 અને એફસી-31 નું ઉત્પાદન કરી રહ્યું છે, જે ભવિષ્યમાં ભારત માટે ખતરો વધારી શકે છે. આ ઉપરાંત, પાકિસ્તાન ચીન પાસેથી એફસી-31, જેને જે-31 તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, પણ ખરીદે છે. ભલે ભારત પાસે રાફેલ અને એસયુ -30 જેવા ફાઇટર જેટ છે, પરંતુ 2035 પછી છઠ્ઠી પેઢીના પડકારને પહોંચી વળવા માટે ગ્લોબલ એર કોમ્બેટ પ્રોગ્રામ એક સંભવિત વિકલ્પ બની શકે છે.