તમામ ઉંમરના લોકોમાં હાર્ટ એટેકના કેસમાં વધારો થયો હોવા છતાં જામનગરની સરકારી જી.જી. હોસ્પિટલમાં ઘણા સમયથી કાર્ડિયો વિભાગમાં માત્ર એક જ કાર્ડિયોલોજિસ્ટ છે, તે પણ પાર્ટ ટાઈમ...

કોરોના પછી, દરેક ઉંમરના લોકોને, પછી ભલે તે બાળકો હોય, યુવાનો હોય, સ્વસ્થ હોય કે બીમાર હોય, તેમને હાર્ટ એટેક આવી રહ્યો છે. લોકોને બેસતી વખતે, ચાલતી વખતે અથવા વાત કરતી વખતે પણ હાર્ટ એટેક આવે છે. આવી સ્થિતિમાં જામનગર પણ આ સમસ્યામાંથી બહાર નથી. જામનગરના જાણીતા 41 વર્ષીય કાર્ડિયો સ્પેશિયાલિસ્ટ ડો.ગૌરવ ગાંધીનું લગભગ 2 વર્ષ પહેલા જ હાર્ટ એટેકના કારણે નિધન થયું હતું. તે પછી, આપણે દરરોજ ઘણા યુવાનો અને સ્વસ્થ લોકોને હાર્ટ એટેકના સમાચારો જોતા અને સાંભળીએ છીએ.

તેના લક્ષણો શું છે...?

છાતીમાં દુખાવો અને તીવ્ર બળતરા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, હાથમાં, જડબામાં કે ગરદનમાં દુખાવો અને ચક્કર અને બેહોશી એ તેના મુખ્ય લક્ષણો છે. જો કે, દરેક દર્દીને હાથ, જડબા અથવા ગરદનમાં દુખાવો થતો નથી. પરંતુ જો હૃદય ભારે થઈ જાય અને અતિશય દુખાવો થાય તો તેને તેનું મુખ્ય લક્ષણ માનવામાં આવે છે. આ સાથે, દર્દીને વધુ પડતો પરસેવો પણ થઈ શકે છે. કેટલાક લોકોને હાર્ટ એટેક દરમિયાન ઉલ્ટી કે ગભરાટ પણ અનુભવાય છે.

હાર્ટએટેક અને કાર્ડિયો અરેસ્ટ વચ્ચે તફાવત છે...

સામાન્ય ભાષામાં, હાર્ટ એટેક અને કાર્ડિયો અરેસ્ટ લગભગ સમાન છે, પરંતુ તેમની વચ્ચે ખૂબ જ સૂક્ષ્મ અને નાનો તફાવત છે. જો આપણે તબીબી રીતે વાત કરીએ તો, જ્યારે લોહી હૃદય સુધી પહોંચી શકતું નથી, ત્યારે તે હાર્ટ એટેકનું કારણ બને છે. આના માટે બ્લોકેજ જેવા ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. અને જો કોઈનું હૃદય અચાનક ધબકતું બંધ થઈ જાય તો તેને કાર્ડિયો અરેસ્ટ કહેવાય છે. આ બે સ્થિતિઓ સિવાય, એક ત્રીજી સ્થિતિ પણ છે, જેને હૃદયની નિષ્ફળતા કહેવામાં આવે છે. આમાં, દર્દીનું હૃદય યોગ્ય રીતે લોહીનો પ્રવાહ કરી શકતું નથી.

આનું કારણ શું છે...?

તંદુરસ્ત યુવાનોમાં પણ કોરોના પછી હાર્ટ એટેક અને કાર્ડિયો અરેસ્ટ વધવાના ઘણા કારણો છે. ખોરાક અને જીવનશૈલી આમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. આજના જમાનામાં લોકો પાસે ન તો સૂવા માટે, ન જાગવા માટે કે ન ખાવાનું કોઈ નિશ્ચિત ટાઈમ ટેબલ છે. આજકાલ દરેક વ્યક્તિ કસરત કરવાનું લગભગ ભૂલી ગયો છે. આ સિવાય વ્યક્તિની ક્ષમતા મુજબ માનસિક રીતે વધુ પડતો તણાવ લેવો પણ તેનું એક મુખ્ય કારણ છે. આ ઉપરાંત, આનુવંશિક રીતે, તેમના પરિવારની તબીબી વંશવેલો પણ મહત્વપૂર્ણ છે. કોરોના પછી, લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે, જે યુવાનોમાં પણ હાર્ટ એટેક અને કાર્ડિયો અરેસ્ટનું મુખ્ય કારણ છે.

આંકડા શું કહે છે...?

જો આંકડાઓ પર વિશ્વાસ કરવામાં આવે તો 2023માં જામનગરની સરકારી જીજી હોસ્પિટલમાં હાર્ટ એટેકના 620 કેસ નોંધાયા હતા જેમાંથી 38 દર્દીઓના જીવ બચાવી શકાયા ન હતા. વર્ષ 2024 માં, જીજી હોસ્પિટલમાં હાર્ટ એટેકના 625 કેસ હતા, જેમાંથી 38 દર્દીઓને બચાવી શકાયા ન હતા. એટલે કે ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ વર્ષે હાર્ટ એટેકના કેસમાં વધારો થયો છે. આ આંકડા માત્ર જામનગરની સરકારી જી.જી.હોસ્પિટલના જ છે, જો જામનગરની ગ્રામ્ય અને શહેરી ખાનગી હોસ્પિટલોના આંકડાઓ પણ તેમાં સામેલ કરવામાં આવે તો આ આંકડામાં અનેકગણો વધારો થવાની શકયતા છે.

હાર્ટ એટેકના દર્દીઓનું જીવન જી.જી. માં છે ભગવાન ભરોસે...

જામનગરની સરકારી જી.જી.હોસ્પિટલમાં હાર્ટ એટેક સંબંધિત સારવાર માટે કાર્ડિયો વિભાગમાં માત્ર એક જ નિષ્ણાત કાર્ડિયોલોજિસ્ટ ડૉક્ટર છે અને તે પણ પાર્ટ ટાઈમ. સમગ્ર વિભાગની જવાબદારી માત્ર એક જ તબીબની છે અને તેઓ પણ થોડા સમય માટે જીજી હોસ્પિટલની મુલાકાત લે છે. એટલે કે જામનગરની સરકારી જી.જી.હોસ્પિટલમાં હાર્ટ એટેકના દર્દીઓની સંભાળ રાખી શકે તેવા ફુલ ટાઈમ કાર્ડિયોલોજિસ્ટ ડોક્ટર પણ ઘણા સમય થી નથી, આવી સ્થિતિમાં એમ કહેવું ખોટું નહીં હોય કે હાર્ટ એટેકના દર્દીઓની જીંદગી જીજી હોસ્પિટલમાં ભગવાન ભરોસે જ છે.

તાજેતરમાં લોકો જે સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યા છે તે કાર્ડિયો અરેસ્ટ છે. જો આવું થાય, તો પીડિતને બને તેટલી વહેલી તકે સીપીઆર આપવી જોઈએ. જો દર્દીયોને કાર્ડિયાક અરેસ્ટ થયાની બે-ત્રણ મિનિટમાં સીપીઆર આપવામાં આવે તો તેના જીવિત રહેવાની શક્યતા 50 પ્રતિશત વધી જાય છે.