વકફ સુધારા કાયદા વિરુદ્ધ દાખલ કરાયેલી અરજીઓ પર સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી થઈ ગઈ છે. સીજેઆઈ સંજીવ ખન્ના, જસ્ટિસ પીવી સંજય કુમાર અને જસ્ટિસ કેવી વિશ્વનાથનની બેન્ચે આ કેસમાં દાખલ કરાયેલી 70 અરજીઓ પર સુનાવણી કરી.

સુપ્રીમ કોર્ટમાં અસદુદ્દીન ઓવૈસી, કપિલ સિબ્બલ, અભિષેક મનુસિંઘવી, સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતા અને અન્ય અરજદારોના વકીલો હાજર રહ્યા હતા.

કપિલ સિબ્બલે આ દલીલ આપી હતી

વક્ફ એક્ટ રદ કરવાની તરફેણમાં દલીલ કરતા કપિલ સિબ્બલે કહ્યું કે ઇસ્લામમાં મૃત્યુ પછી ઉત્તરાધિકાર સ્થાપિત થાય છે. કપિલ સિબ્બલે નવા કાયદામાં ફેરફાર સામે વાંધો ઉઠાવ્યો છે જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે વકફને મિલકતનું દાન કરવા માટે તે વ્યક્તિ ઓછામાં ઓછા 5 વર્ષથી ઇસ્લામનું પાલન કરતી હોવી જરૂરી છે.

સરકાર પહેલાથી જ વક્ફ કાયદા દ્વારા હસ્તક્ષેપ કરી રહી છે. સિબ્બલે જણાવ્યું હતું કે કલમ 3(c) હેઠળ વકફ તરીકે માન્યતા પ્રાપ્ત અથવા જાહેર કરાયેલ સરકારી મિલકતને કાયદો અમલમાં આવ્યા પછી વકફ માનવામાં આવશે નહીં.

સંસદે મુસ્લિમો માટે પણ કાયદા બનાવ્યા છે: CJI

સિબ્બલની દલીલ પર, CJI એ કહ્યું કે કલમ 26 જે ધર્મનિરપેક્ષતાનો ઉલ્લેખ કરે છે તે તમામ સમુદાયોને લાગુ પડે છે. રાજ્યએ હિન્દુ ધર્મમાં પણ કાયદા બનાવ્યા છે. સંસદે મુસ્લિમો માટે પણ કાયદા બનાવ્યા છે.

કપિલ સિબ્બલે પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો કે રાજ્ય સરકારમાં કોણ છે જે કહે કે ઇસ્લામ ધર્મમાં વારસો કોને મળશે. સરકાર કેવી રીતે નક્કી કરશે કે હું મુસ્લિમ છું કે નહીં?

આના પર સિબ્બલે કહ્યું કે કલમ 3(A)(2)- વકફ-અલ-ઔલાદનું બંધારણ મહિલાઓને વારસાથી વંચિત રાખી શકતું નથી. આ વિશે કંઈ કહેવા માટે રાજ્ય કોણ છે?

તો CJI એ કહ્યું કે શું એવો કોઈ કાયદો નથી જે કહે કે અનુસૂચિત જનજાતિની મિલકત પરવાનગી વિના ટ્રાન્સફર કરી શકાતી નથી?  સિબ્બલે દાવો કર્યો હતો કે મારી પાસે એક ચાર્ટ છે જેમાં બધા મુસ્લિમોને અનુસૂચિત જનજાતિ ગણવામાં આવ્યા છે.

સુપ્રીમ કોર્ટમાં કપિલ સિબ્બલની દલીલો પર ન્યાયાધીશોએ સવાલ ઉઠાવ્યા

જસ્ટિસ કે.વી. વિશ્વનાથને કહ્યું કે એકબીજા માટે ગૂંચવણ ઉભી ન કરો. સંપત્તિ બિનસાંપ્રદાયિક હોઈ શકે છે. આ માટે ફક્ત એસ્ટેટનું વહીવટીતંત્ર જ જવાબદાર હોઈ શકે છે. વારંવાર એવું ન કહો કે આ એક જરૂરી ધાર્મિક પ્રથા છે.

નવા વક્ફ કાયદાનો ઉલ્લેખ કરતા સિબ્બલે કહ્યું કે કલમ 9 જુઓ. કુલ 22 સભ્યો છે જેમાં 10 મુસ્લિમ હશે.

આના પર CJI એ કહ્યું કે બીજી જોગવાઈ જુઓ. શું આનો અર્થ એ છે કે ભૂતપૂર્વ અધિકારી સિવાય, ફક્ત બે સભ્યો મુસ્લિમ હશે.

દલીલ આગળ ધપાવતા, સિબ્બલે કહ્યું કે સેન્ટ્રલ વક્ફ કાઉન્સિલ 1995 હેઠળ, બધા નોમિની મુસ્લિમ હતા. મારી પાસે ચાર્ટ છે પરંતુ નવા કાયદાની જોગવાઈઓ સીધી ઉલ્લંઘન છે.

CJI એ કહ્યું કે જામા મસ્જિદ સહિત તમામ પ્રાચીન સ્મારકો સુરક્ષિત રહેશે. આના પર સિબ્બલે દલીલ કરી કે મારી પાસે એક ચાર્ટ છે જેમાં બધા મુસ્લિમોને અનુસૂચિત જનજાતિ ગણવામાં આવ્યા છે. તો CJI એ પૂછ્યું કે શું એવો કોઈ કાયદો નથી જેમાં એવી જોગવાઈ હોય કે અનુસૂચિત જનજાતિની મિલકત પરવાનગી વિના ટ્રાન્સફર કરી શકાતી નથી?

CJI એ કહ્યું કે આવા કેટલા કેસ હશે? જો તેને પ્રાચીન સ્મારક જાહેર કરતા પહેલા વકફ જાહેર કરવામાં આવે તો તેનાથી કોઈ ફરક પડશે નહીં. તે વકફ જ રહેશે, તમારે તેનો વિરોધ ન કરવો જોઈએ. જ્યાં સુધી તેને સુરક્ષિત જાહેર કર્યા પછી વકફ જાહેર ન કરી શકાય.

કલેક્ટરની ભૂમિકા પર પણ પ્રશ્નો ઉભા થયા

સુનાવણી દરમિયાન, વરિષ્ઠ વકીલ કપિલ સિબ્બલે જણાવ્યું હતું કે હવે કલેક્ટરને મિલકત વકફ છે કે નહીં તે નક્કી કરવાનો અધિકાર આપવામાં આવ્યો છે. જો આ અંગે કોઈ વિવાદ હોય, તો કલેક્ટર પોતે સરકારનો ભાગ હોય છે અને આવી સ્થિતિમાં તેઓ પોતે જ પોતાના કેસમાં ન્યાયાધીશ બને છે, જે બંધારણની વિરુદ્ધ છે. ઉપરાંત, નવા કાયદામાં જણાવાયું છે કે જ્યાં સુધી કલેક્ટર નિર્ણય ન લે ત્યાં સુધી કોઈપણ મિલકત વકફ ગણવામાં આવશે નહીં. સિબ્બલે એમ પણ કહ્યું કે જો કોઈ ઇમારત કે સ્થળને પહેલાથી જ સ્મારક જાહેર કરવામાં આવ્યું હોય, તો તેને વકફ જાહેર કરવું ખોટું છે અને જો આવું કરવામાં આવે તો તે જાહેરાત ગેરકાયદેસર ગણવી જોઈએ.